Во последниве години, многу лекари опишуваат од професионална, медицинска гледна точка што искусил распнатиот Исус пред и за време на страдањата. Нека овие детали нѐ поттикнат и кон поголема посветеност за распнатиот Цар на нашите животи.
Нашиот Господ Исус Христос е еднаков на нас во сè, освен во гревот. Неговото тело било подложно на физички и физиолошки закони како и нашето. Како и секој човек, Исус поминува растејќи, чувствувајќи болка, глад, жед, замор и потреба за спиење. Но, за Него и за нас најважно е страдањето на Неговото тело во Страдањата, кон смртта кон која неизбежно оди секое земно тело.
Сите знаеме што се случило и како се случило – се подготвуваме за тоа во Великиот пост, внимателно ги слушаме извештаите на сите четири евангелисти и духовно ја доживуваме Страсната седмица. Покрај Новиот Завет, околностите поврзани со страдањето на Исус се наоѓаат о во правниот систем на Евреите и Римјаните од првиот век и во пишаните документи на Корнелиј, Тацит, Плиниј и други. Имајќи ги предвид сведоштвата на христијаните и нивните противници, фактот дека Исус е универзално прифатен како историска личност, краткото време од настаните на страдањето и датирањето на достапните ракописи, потврдата на содржината на Новиот Завет од страна на историчарите и археолозите, сме упатени на веродостојни сведоштва, преку кои може да се реконструира смртта на Исус со модерна медицинска интерпретација.
Дозвола за извршување на смртната казна може да издаде само претставник на римските власти, а Пилат го сторил тоа, откако обвинетиот беше вратен без вина од Ирод Антипа. Иако Исус бил во добра физичка состојба, тој претрпе чувство на напуштеност на Велики Четврток, не спиел и морал да пешачи околу 4 км од едно на друго место на судење. Овие емотивни и физички фактори влијаеле на подоцнежните ефекти од камшикувањето.
Камшикот кој се користел за извршување на казни се состоел од кожни реси со различна должина на кои имало заврзан челични топчиња или остри делови од животински коски, со цел да се предизвика што е можно поголемо оштетување на кожата. Голиот грб, бутовите и нозете биле изложени на удари, додека рацете биле врзани над главата. На камшикувањето учествувале двајца војници или еден војник кој ја сменил позицијата. Времетраењето на камшикувањето зависело од заповедникот и можело да доведе до колапс, па дури и смрт. Камшикувањето ја ранува кожата, а посилните удари предизвикаат крварење во мускулите. Според еврејскиот закон, бројот на удари кој може да се дадат се до 39.
По камшикувањето, војниците на главата на Исус ставиле круна од трње и со дрвени стапови повторно го удриле по лицето. Силното камшикување, болка и загуба на крв може да предизвикаат состојба близу до шок и општа слабост и да има големо влијание при времетраењето на преживување на крстот. Кон ова треба да се додаде влијанието на физичкото и менталното малтретирање, гладот, жедта и непроспиените ноќи.
Распнувањето Римјаните го презеле од Картагинците и оваа казна требала да трае долго (од три часа до три дена) и да заврши со смрт, и тоа после максимална болка и страдање. Овој понижувачки и суров метод бил резервиран за робови, странци, револуционери и криминалци. Исус најверојатно бил распнат на крст во форма на Т. Вертикалниот и хоризонталниот дел од крстот можело заедно да тежат околу 136 кг заедно, а осуденикот го носел само хоризонталниот дел (патибулум), тежок од 36 до 57 кг. Патибулумот се носел на вратот, грбот и испружените раце и бил фиксиран со јаже. Од тврдината Антонија до местото на распнувањето Исус морал да оди и да го носи патибулумот околу 600 метри, по Виа Долороса. На тој пат, тој паднал три пати поради истоштеност, при што неговиот тежок патибул можел да го згмечи градниот кош и срцето.
Пред распнувањето, на осудениот му се нуди горчлива мешавина од вино и миро (смола добиена од трнлива грмушка) како лек против болка, која пак Исус ја одбива. Неговата облека била скината, што дополнително може да ги отвори раните од камшикување и бил турнат со грб на земја, при што раните од камшикување уште повеќе се извалкале. Во процесот на фиксирање на телото на крстот, рацете и нозете биле заковани со клинови или биле врзувани со јаже. Зглобовите биле прободени со клинови долги 13 до 18 см и дебели 1 см.
Распнатиот, заедно со патибулумот, го подигаат и го закачуваат на вертикалниот дел од крстот, предизвикувајќи екстремно оптеретување на зглобовите, лактите и рамената, со можни исчашувања. После тоа, нозете биле заковани помеѓу метатарзалните коски, при што колената требало да бидат свиткани настрана, што ја влошува дополнително и така веќе тешката позиција на целото тело. Самото прободување на рацете и нозете не доведува до големо крварење затоа што се избегнати повреди на големите артерии. Позицијата на клиновите помеѓу коските на зглобот и стапалото дозволува добро прицврстување на телото. Повредите на коските и нервите би предизвикале огромна болка, а лезијата на самиот нерв може да доведе до парализа на дел од раката.
Најважниот ефект на распнувањето е пореметување на дишењето. Имено, тежината на телото, заедно со раширените раце, го стимулираа вдишувањето, но го ослабнува издишувањето на воздухот. Така, количината на јаглерод диоксид рапидно се зголемува, а кислород во крвта паѓа, што пак доведува до ацидоза (киселост во крвта). За правилно издишување е потребно да се исправи телото и да се потпре на нозете, што пак предизвика силна болка во закованите нозе. Исто така, било потребно да се свиткаат рацете на лактите и рамената, што било многу тешко, а да не се предизвика болка во рацете. Наизменично исправање и опуштање за подобро дишење брзо го исцрпува телото. Настанува грчеви во мускулите предизвикани од загуба на крв, намалена концентрација на кислород и фиксираната положба на телото. Поради нарушениот процес на дишење, зборувањето било исклучително тешко.
Причините за смртта на крстот се многубројни, но најважни се загубата на крв и гушење од исцрпеност, а можна е и акутна срцева слабост, сето тоа придонесува да се помине кратко време на крстот – три до шест часа. Други можни фактори на смрт се дехидратација, срцеви нарушувања и акумулација на течност во срцето и белодробното ткиво. Откако војниците ја потврдија смртта на Исус, десната страна на неговите гради беше прободена со долго копје, а од неговото срце потече крв и вода. Евангелистот Иван прво спомнува појава на крв, иако е поверојатно дека водата најпрво се појавила поради излив во ткивото на белите дробови и срцето.
Како што видовме, Исус умрел по страшно мачење и во голема болка на телото и душата. За нас тој страдаше и со умор. Затоа, да го посетиме неговиот гроб во нашите цркви во вечерните часови, во кој тој ќе биде положен, но само за кратко време, и се молиме и ние да можеме да ги носиме крстовите во нашите животи до крајот, како би учествувале во славата на воскресението.
ХКМ/к.мк
