Извадоци од интервјуто на Паоло Родари со папата Фрањо за Швајцарската радио телевизија (RSI) се објавени на 10 март 2023 година, а целосното интервју ќе биде емитувано во недела, на 12 март пред десетгодишнината од неговиот избор за Римски бискуп, која се слави на понеделник, 13 март. Меѓу темите беа потребата за негување култура на добредојде, војната во Украина и други конфликти, односите со претходникот Бенедикт XVI, размислување за животот после смртта.
Папата Фрањо ги отвори вратите на Домот Света Марта, неговата резиденција во Ватикан, за RSI – швајцарско радио и телевизија на италијански јазик – за интервју посветено на десетгодишнината од неговиот понтификат. Емитувањето е закажано за недела, 12 март 2023 година, во вечерните часови на www.rsi.ch.
Во него, Папата зборува дека не размислува да се повлече, но објаснува што би можело да го натера да го стори тоа: заморот поради кој не ги гледате работите јасно. Недостаток на јасност, недостаток на знаење како да се проценат ситуациите. Зборува за она што најмногу му недостига од животот во Буенос Аирес, а тоа се прошетките, одењето по улица, но категоричен дека му е добро во Рим, уникатен град, иако не недостасуваат грижи.
Ние сме во светска војна, рече Папата. Почна во делови и сега никој не може да каже дека не е глобална. Сите големи сили се вклучени. А бојното поле е Украина. Сите се борат таму. Папата Фрањо вели дека рускиот претседател Владимир Путин знае дека би сакал да се сретне со него, но тука се сите империјални интереси, не само на Руското царство, туку и империите на другите.
Свети Оче, колку се променивте во овие десет години?
Стар сум. Имам помала физичка издржливост, повредата на коленото беше телесно ограничување, иако сега добро заздравува.
Дали ви беше тешко да се возите во инвалидска количка?
Малку ми беше непријатно.
Многумина ве опишуваат како Папа на последните. Дали се чувствувате така?
Вистина е дека ги преферирам повеќе оние отфрлените, но тоа не значи дека ги отфрлам другите луѓе. Сиромашните се Исусови миленици. Но, Исус не ги изгони богатите.
Исус бара секој да биде доведен на неговата трпеза. Што значи тоа?
Тоа значи дека никој не е исклучен. Кога повиканите не дојдоа на гозбата, рече оди на раскрсницата и покани ги сите на гозба кого ќе најдеш, болни, добри и лоши, мали и големи, богати и сиромашни. Не смееме да го заборавиме ова: Црквата не е дом за некои, не е селективна. Светиот верен Божји народ се сите тие.
Зошто некои луѓе се чувствуваат исклучени од Црквата поради нивните животни услови?
Гревот секогаш постои. Има мажи и жени кои се дистанцираат од Црквата. И тоа е донекаде суета на светот, да се чувствуваш поправедно од другите, но тоа не е во ред. Сите ние сме грешници. Во моментот на вистината, стави ја својата вистина на маса и ќе видиш дека си грешник.
Како го замислувате моментот на вистината, животот после смртта?
Не можам да го замислам. Не знам што ќе се случи. Само ја молам Богородица да биде покрај мене.
Зошто избравте да живеете во Домот Света Марта?
Два дена по изборот отидов да ја преземам Апостолската палата. Не е толку луксузно. Добро е направен, но е огромен. Чувството што го имав беше како инка наопаку. Ментално не можев да го прифатам. Случајно поминав покрај собата во која живеам сега. И реков: Останувам овде. Хотел е, овде живеат четириесетина луѓе кои работат во куријата. И доаѓаат луѓе од сите страни.
Дали ви недостасува нешто од минатиот живот?
Шетањето, одењето по улица. Порано многу пешачев. Користев метро, автобус, секогаш бев со луѓе.
Што мислите за Европа?
Моментално има толку многу млади политичари, премиери, министри. Секогаш им велам: разговарајте еден со друг. Тој е лево, ти си десно, но двајцата сте млади: зборувајте. Време е за дијалог меѓу младите.
Што донесе Папата кој дојде од другата страна на светот?
Се сеќавам на нешто напишано од аргентинската филозофка Амелија Подети: реалноста подобро се гледа од страна отколку од центарот. Универзалноста се разбира од далеку. Тоа е општествен, филозофски и политички принцип.
На што се сеќавате од месеците на карантин, вашата осамена молитва на плоштадот Свети Петар?
Врнеше и немаше луѓе. Почувствував дека Господ е таму. Тоа беше нешто што Господ сакаше да нè натера да ја разбереме трагедијата, осаменоста, темнината, чумата.
Во светот има неколку војни. Зошто е тешко да се разбере нивната драма?
За нешто повеќе од сто години, имаше три светски војни: 1914-1918, 1939-1945 година и оваа сегашна светска војна. Почна во делови и сега никој не може да каже дека не е глобална. Сите големи сили се дел од неа. Бојното поле е Украина. Сите таму се борат. Ова потсетува на мислата за индустријата за оружје. Еден технолог ми рече: Ако не се произведува оружје една година, ќе се реши проблемот со гладот во светот. Тоа е пазарот. Војни се водат, старото оружје се продава, ново се тестира.
Пред конфликтот во Украина, неколкупати се сретнавте со рускиот претседател Путин. Ако го сретнете денес, што би му кажале?
Би зборувал со него исто толку јасно како што зборувам јавно. Тој е образован човек. На вториот ден од војната отидов во руската амбасада во Светиот Престол за да кажам дека сум подготвен да одам во Москва под услов рускиот претседател Путин да ми остави простор за преговори. Рускиот министер за надворешни работи Лавров ми напиша и ми се заблагодари и рече дека сега не е време. Претседателот Путин знае дека сум на располагање. Но, постојат империјални интереси, не само на Руската империја, туку и на другите империи. Типично е за една империја да ги става народите на второ место.
Кои други војни ги чувствувате најблиску?
Конфликт во Јемен, Сирија, Мјанмар. Зошто такво страдање? Војните болат. Во нив нема Божји дух. Не верувам во свети војни.
Често зборувате за озборувања. Зошто?
Озборувањето го уништува соживотот, семејството. Тоа е скриена болест. Тоа е чума.
Бенедикт XVI десет години престојуваше во манастирот Mater Ecclesiae во Ватикан, како беше?
Добро. Тој е човек Божји; Многу го сакам. Последен пат го видов на Божиќ. Тој едвај зборуваше. Зборуваше со многу тивок глас. Неговите зборови мораше да се преведат. Беше луциден. Поставуваше прашања: Како оди? А што е со тој проблем? Беше во тек со сѐ. Беше задоволство да се разговара со него. Го прашував за мислења. Ќе ми кажеше што мисли, секогаш беше избалансиран, позитивен, мудар човек. Последниот пат се гледаше дека е при крајот на својот живот.
Погребот беше скромен. Зошто?
За церемонијалите беше предизвик да се организира погреб на Папа што не владее. Беше тешко да се направи разлика. Сега им реков да ја проучат погребната церемонија на идните Папи, сите Папи. Тие учат и исто така малку ги поедноставуваат работите, отстрануваат работи што не се литургиски точни.
Папата Бенедикт XVI го отвори патот за повлекување од Папската служба. Рековте дека тоа е можност, но дека не размислувате за тоа во моментов. Што може да ве наведе да се повлечете во иднина?
Замор што ве тера да не ги гледате јасно работите. Недостаток на јасност, недостаток на знаење како да се проценат ситуациите. Можеби и физички проблеми. Секогаш барам мислење за ова и слушам совети. Како се одвиваат работите? Дали мислите дека треба… ги прашувам оние што ме познаваат, па дури и некои интелигентни кардинали. И тие ми ја кажуваат вистината: продолжи, добро е. Но, ве молам: кажете ми на време, им вели Папата.
Кога се обраќање на луѓето, секогаш барате од нив да се молат за вас. Зошто?
Сигурен сум дека сите молат. Им велам на неверниците: молете се за мене, а ако не се молите пратете ми добри вибрации. Еден пријател атеист ми напиша: Ти праќам добри вибрации. Тоа е пагански начин на молитва, но тоа е љубов еден кон друг. А да се сака другиот е молитва.
Ватикан њуз/к.мк
