Додека папата Лав XIV го посетува местото на Никејскиот собор, одржан во 325 година, се потсетуваме на важноста на прогласувањето на првиот Вселенски собор за верата на Црквата во божественоста на Исус Христос, со кое се утврди и датумот за Велигден за сите христијани.
Првиот Вселенски собор во историјата на Црквата се одржал во 325 година, во ера на епохални промени. По околу двесте и педесет години прогонство, одлуката на царот Константин да го легализира христијанството им овозможила на христијаните слободно да се поклонуваат низ целата Римска Империја.
Но, слободата за Црквата не беше без контроверзии. Во раните години на четвртиот век, еден александриски свештеник, Ариј, предизвика бура кога ја оспори вистинската божественост на Исус Христос. За Ариј, Исус не беше целосен Бог, туку само суштество – иако суштество возвишено на позиција веднаш до Бог Отецот и над сите други – и „имаше време кога Тој не беше“.
Доктриналната контроверзност наскоро се прошири низ целото христијанство, заканувајќи се да ја подели Црквата. Како одговор, Константин свика вселенски собор, поканувајќи ги сите епископи од целиот свет.
Повеќето биле од грчкиот исток, но латинскиот запад бил претставен од неколку епископи, како и легатите на папата Силвестер, а имало и неколку епископи надвор од границите на Римското Царство.
Тие се собрале во градот Никеја, недалеку од новата престолнина на империјата, Цариград (денешен Истанбул), за конечно да ја утврдат верата на Црквата.
По жестоки дискусии, епископите — традиционално броејќи 318 — составија Символ или Исповед на верата, писмена изјава за христијанската вера.
Учењата на Ариј беа дефинитивно отфрлени со формулата: „[Веруваме] во еден Господ Исус Христос, Син Божји, роден од Отецот [Единороден; од суштината на Отецот, Бог од Бога,] Светлина од Светлината, вистински Бог од вистинскиот Бог, роден, не создаден, едносуштен [грчки: хомоусен , „од иста супстанција“] со Отецот“.
Денес, Никејскиот собор е признат како авторитативен од сите христијански цркви и заедници, а Символот на верата прогласен од Соборот, со подоцнежните дополнувања од Цариградскиот собор, го исповедаат христијаните ширум светот.
Датумот на Велигден
Иако прашањето за божественоста на Исус беше главната повод за Соборот, отците во Никеја беа загрижени и за прашања што ја засегаат целата Црква, особено прашањето за датумот на Велигден.
Одлуката на Соборот го утврди пресметување на славењето на Господовото воскресение, иако последователните несогласувања доведоа до различни начини за примена на формулата утврдена од епископите во Никеја.
Сепак, црковното единство што го обележа Никејскиот собор претставува сведоштво и вдахновение за екуменскиот пат што го прават христијаните денес.
Ватикан њуз/к.мк
