Во денешниот свет кој сѐ повеќе е глобализиран и меѓусебно зависен од заканата на нуклеарното оружје бара заеднички и усогласен одговор кој се заснова на меѓусебната доверба, а тој може да се изгради само по пат на дијалог кој е вистински насочен кон општото добро…
Во денешниот свет кој се повеќе е глобализиран и меѓусебно зависен од заканата на нуклеарното оружје бара заеднички и усогласен одговор кој се заснова на меѓусебната доверба, а тој може да се изгради само по пат на дијалог кој е вистински насочен кон општото добро – стои во пораката на папата Фрањо до учесниците на Конеференцијата на ООН за забрана на нуклеарно вооружување која се одржува во Њујорк. Конференцијата започна на 27 март 2017 година и ќе трае до петок, 31 март.
Папата потсетува на својот говор пред учесниците на Генералното собрание на Обединетите нации во Њујорк, кога истакна дека преамбулата и првиот член од Повелбата на ООН покажуваат дека темелите на меѓународно правната рамка за мир се мирното решавање на споровите и развој на пријателски односи меѓу народите. „Етиката и законот кои се засноваат врз заканата за меѓусебно уништување – па можеби и на целокупното човештво – се во спротивност со духот на Обединетите нации. Затоа мораме да се залагаме за свет без нуклеарно оружје и тоа со целосна примена на Договорот за не ширење на нуклеарното оружје,“ пишува Светиот Отец. Но, зошто во современиот меѓународен контекст кој е одреден од нестабилна атмосфера на конфликти се залага за таа цел која е насочена кон иднината? – праша Папата.
Тој смета дека заплашувањето со нуклеарното оружје не е соодветен одговор на темелните предизвици и сигурноста во нашиот сложен свет во 21 век, а грижите се множат ако се земат во предвид и катострофалните хуманитарни и еколошки последици кои би произлегле од користењето на нуклеарното оружје. Понатаму, ресурсите кои се употребиле за нуклеарно вооружување би можеле да се искористат за остварување на вредни приоритети како што се промиварање мир и целосен човечки развој, борба против сиромаштвото и спороведување на Агендата 2030 за одржлив развој.
„Мораме исто така да се запрашаме колку е одржлива стабилноста заснована на стравот, а која всушност го зголемува стравот и го потпокупува односот на довербата меѓу народите,“ пишува Свеетиот Отец и продолжува: „Меѓународниот мир и стабилноста не можат да се засноват на лажното чувство на сигурност, на заканата за меѓусебно уништување или целосно уништување, или на одржувањето рамнотежа на моќ.“
Папата порачува дека мирот затоа мора да се гради на праведноста, целосниот човечки развој, почитувањето на основните човекови права, заштитата на создаденото, учеството на сите во јавниот живот, довербата меѓу луѓето, поддршката на мировните институции, пристапот до образованието и здравствената нега, дијалогот и солидарноста. Меѓународната заедница е повикана да усвои стратегии насочени кон иднината за да промовира мир и стабилност и да ги избегне кратковидните пристапи на проблемите кои се однесуваат на прашањата за националната и меѓународната безбедност – пишува папата Фрањо.
Крајната цел на целосното уништување на нуклеарното оружје така станува и предизвик и морален и хуманитарен императив. Конкретниот пристап треба да поттикнува на размислување за етиката на мирот и мултилатералната и кооперативната безбедност која го надминува стравот и изолационизмот кој преовладуваат во многу современи расправи. Да се оствари свет без нуклеарно оружје вклучува долготраен процес кој е заснован на свеста дека „сѐ е поврзано“ внатре во перспективата на сеопфатната екологија. „Заедничката судбина на човештвото бара прагматично зацврстување на дијалогот, градење и зацврстување на механизми на доверба и соработка, кои се способни да создадат услови за свет без нуклеарно оружје,“ рече Светиот Отец и продолжи:
„Растечката меѓузависност и глобализацијата значи дека било каков одговор на заканата на нуклеарното оружје треба да биде заеднички и усогласен и заснован на меѓусебната доверба. Таа доверба е можно да се игради само по пат на дијалог кој е вистински насочен кон општото добро, а не заштитата на сокриени или поединечни интереси. Таквиот дијалог, колку е тоа можно, треба да ги вклучува сите: земјите кои поседуваат нуклеарно оружје како и оние кои не го поседуваат, воениот и приватниот сектор, верските заедници, цивилното општество и меѓународните организации,“ рече Папата.
Светиот Отец смета дека во тие напори мораме да ги избегнуваме оние облици на взаемно обвинување и поларизација, кои не поттикнуваат дијалог, туку го спречуваат. „Човештвото е способно да соработува во градењето на нашиот заеднички дом; поседуваме слобода, интелигенција и способност за управување со технологијата и нејзино насочување, за поставување на ограничувања на својата моќ и сето тоа да се стави во служба на поинаков вид на напредок кој е похуман, повеќе социјален и целосен,“ пишува папата Фрањо и на крајот го порачува следното; иако целта е сложена и долгорочна, не е надвор од нашиот досег.
РВ/к.мк
