За време на неговото апостолско патување во Турција, папата Лав XIV одржа едно од своите главни обраќања до државниот врв, претставниците на граѓанското општество и дипломатскиот кор. Средбата се одржа на 27 ноември 2025 година во Претседателската палата во Анкара и беше посветена на значајниот настан – 1700 години од Првиот Вселенски собор во Никеја, историски настан што го означува почетокот на систематскиот теолошки дијалог во христијанството.
На почетокот од својот говор, Папата го привлече вниманието кон природната и културната убавина на Турција: земја богата со историја, уметност и духовност. Тој нагласи дека овие дарови одат рака под рака со одговорноста за градење мирна цивилизација во која различните култури и традиции живеат во почит и реципроцитет. Симболот на посетата – мостот преку Дарданелите – ја воплотува посебната улога на Турција како поврзувач помеѓу Азија и Европа, помеѓу Истокот и Западот.
Папата нагласи дека во свет кој е сè поделен од конфликти и конфронтации, само општествата што ја зачувуваат и ја вреднуваат различноста можат да останат одржливи. Во овој контекст, тој увери дека христијаните, кои со векови се дел од турската историја и култура, сакаат да придонесат за единство и стабилност на земјата. Лав XIV потсети на примерот на Свети Иван XXIII – „турскиот папа“ – кој, веќе во минатиот век, ги нагласи опасностите од изолација и изјави дека вистинскиот пат за напредок е културата на средба и дијалог.
Во својата порака, Папата го повтори повикот на папата Фрањо против „глобализацијата на рамнодушноста“ што ги затвора срцата за гласот на сиромашните и за страдањето на земјата. Мостот, нагласи тој, е и слика за односот меѓу Бога и човештвото, повик луѓето да градат односи на правда, милосрдие и братство меѓу себе.
Папата Лав XIV повика на развој заснован на правда, почитување на човечкото достоинство и слобода за сите – мажи и жени, домородни и странци. Тој предупреди дека новите технологии и вештачката интелигенција би можеле да ги продлабочат општествените поделби доколку не се стават во служба на општото добро. Затоа, на светот, рече тој, му е потребна промена во политичката и економската траекторија со цел да се врати единството на човечкото семејство.
Папата посвети посебно внимание на семејството, кое е длабоко ценето во турската традиција. Тоа е првото училиште за граѓански соживот и меѓусебна грижа. Лав XIV предупреди дека индивидуализмот и културата што го обезвреднува бракот не можат да донесат среќа и безбедност. Тој нагласи дека љубовта е силата што го гради идентитетот и му овозможува на човекот да биде отворен кон другите. Незаменливата улога на жените се издвојува и во семејството – преку образованието и активното учество во јавниот и политичкиот живот, таа придонесува за развојот на земјата и за мирот во светот.
Папата изрази надеж дека Турција ќе биде „фактор на стабилност и кохезија“, во служба на одржлив и праведен мир. Тој потсети дека посетите на претходните папи – Павле VI, Иван Павле II, Бенедикт XVI и Фрањо – сведочат за желбата на Светиот Престол за пријателство и соработка со оваа клучна земја на раскрсницата на цивилизациите.
Во последниот дел од својот говор, Лав XIV зборуваше за алармантната меѓународна ситуација, која папата Фрањо ја опиша како „Трета светска војна во делови“. Тој нагласи дека човештвото не може да ја прифати спиралата на насилството. Ресурсите одвојувани за војните го одвлекуваат вниманието од вистинските глобални предизвици: мирот, борбата против сиромаштијата и гладот, здравството, образованието и заштитата на созданието.
„Светиот Престол сака да продолжи напред заедно со сите народи кои го ставаат човечкото достоинство и интегралниот развој на човечката личност во центарот на својот пат“, заклучи Папата. „Да одиме по патот на вистината и пријателството, понизно верувајќи во Божјата помош.“
Ватикан њуз/к.мк
